HEVESİMİ KAÇIRDILAR

HEVESİMİ KAÇIRDILAR

Hem de çok. Yazıda bulurum kendimi. Satırlarda kaybolurum. İçimden geleni yazıya dökmek rahatlatır.

O çok bilir okuyanlar, beni uzaklaştırdılar. Yok yok tabi ki beni etkilememeli, onu biliyorum.

Babamın şu sözü aklıma gelince rahatlıyorum. “Kim ne derse desin yazmaktan vazgeçme kızım.”

Bu sözü yeter bana babamın... O da aynı süreçten geçti, biliyorum. Biliyor ki söylüyor.

Herkes her şeyi bildiğinden öyle emin ki!..

Duyguların yazıya dökülmesi farklı bir durum. Kafada bin bir düşünce varken, bir süzgeçten geçirip yazıya dökmek duyguları, düşünceleri. Bunu yapabilen için kolay, yapamayan için zor... Belki de yazanlar zoru başarıyorlar.

Bir yandan da bakıyorsun, herkes yazıyor!

Bu durumun aynısı çocuk kitabı resimlerken de oldu.

“Gereksiz lekelere gerek yok!” dedi bir değerlendiren. Küçük tiplemenin yanaklarındaki iki pembe yuvarlak için. Sayısız çizeri izlemekteyim. O iki yuvarlak neredeyse tümünde...

Bazı bilenlere resimleyeceğim, öykü yarışmasına katılacağım yazılarımı yolladım. Onu çıkaralım, buna gerek yok, bunu niçin koydun, bu böyle olsa ne dersin gibi eleştirilerle öyküler öykülükten çıktı. Bu bir çoğunda benzer şekilde sürdü.

Çocuk resimlemeleri için de aynısı geçerli. Çocuk bundan anlar mı? Bu kelimeyi nereden bilsin. Bu çocuğu ürkütür. Sonuç böyle mi bitmeli?

Çoğunda haklı olabilirler, heves kaçıranlar. Bazı durumlarda eli kolu bağlıyor bu yorumlar. Hevesle başlayıp bitirdiğin çalışma ite kaka ilerliyor. Bu da beni engelliyor.

Buraları geçtim. Bir şekilde okuyarak, araştırarak, öğrenerek deneyimlerle aşabilirim. Gel gelelim en zor aşama. Hem benim çocuk kitaplarımda, hem öykülerimde, hem de babamın kitaplarında bir adım ilerleyemedim.

Babamın kitapları için çabalıyorum. Çünkü ben, kendiminkiler için o kadar iddialı değilim. Ama babamın kitapları için bir şeyler yapmalıyım. Babam bir umutla yazdı. “Bir gün yazdıklarım için kapınızı çalacaklar!” derken öyle emindi ki... Zaten son zamanlardaki çabası da bundandı. Öyle programlı çalışıyordu ki...

Birkaç yer ile görüştüm kitapları için. Birinde yaklaşık bir yılı kapsayan bir süreçte heyecanla bekledim. Hala da sonuçlanmadı ama sonuç belli...

Yayınlayacağından çok emin olduğum bir yayınevi de sadece babamın kitaplığı ile ilgilendi. Sandım ki tümünü basarız diyecek. Hatta babamın kitapları için, “tümü bir kitapta toplanabilir!..” dedi.

Editöre bahane, dağıtımcıya mazeretler...

5 NİSAN 2018

YENER BALTA

HİSSETMEK

HİSSETMEK

Bu sabah aynaya baktığımda ne gördüm? Yaş aldığımı! Evet evet tüm gerçekliğiyle yaş aldığımı... (Yaşlandım yazmak bile garip geliyor şu an.) Yüzümdeki kırışıklıkların gün geçtikçe fark edilir olduğunu. İki kaşımın arasındaki iki çukur çizginin derinleştiğini. Hatta kaşlarımı çatmasam da çatıkmış gibi durduğunu.

Yüzüme avuç dolusu soğuk suyu çarptığımda bir anda her şeyin değişeceğini sanmak!.. Yok yok öyle bir beklentim. Yatakta kalan aklımın, günün ilk dakikalarında bir avuç suyla aydırmak istediğim.

Aynaya baktığımda görmek istersem detayları, detaylarda kayboluyorum. Bu bedende bunca yıl yaşarken ruhumun hala hissettiği gençliği yaşamak en iyisi. Aynaya bakmazsam eğer, çok da haraketli olmazsam, bir de içinde kaybolduğum bir uğraşım varsa eğer, ben hiç bulunduğum yaşta değilim.

Yoğun bir günün ardından uyumak, bir ödül insana. Yorulmazsa nasıl uyur ki insan? Uykusuzluk ne zordur bilirim. Bir kitap bile uyku getirmez. Zaten kitaba girilmez.

Huzurla yatağa girmek de bir ayrıcalık. Her şeyden arınmış bir zihin. Aklımızı kurcalayan, bizi bazen kaygılandıran, çıkmaza sokan, ikilemde bırakan... Kontrolsüz zihin. Kurnaz tilki! Ona kulak verdin mi olumsuzluklar, yanlışlar, saçma düşüncelerle yapılan küçüklü büyüklü hatalar. Sürükler peşi sıra bizi. İşte tam da bu sırda ne aklıma hakim etmek isterim, ne de yatağa beraberimde almak o kurnaz tilkinin ürettiklerini.

Kabullenmek lazım bu varılan yaşı. Yaşa göre giyinip, yaşa göre davranmayı bilmek lazım. Saçındaki akları gizlemek niye? Yüzündeki gerçeği renklerin ardına... Belki tatlı bir tebessümle bakmak karşındakine en güzeli...

Kaygıyı yansıtır gözler, mutluluk gözlerle dudaktadır ilkin, sonra yüzüne, bedene yayılır. Korku, göz bebeklerinde büyür büyür... Huzursuzluk yerinde durdurmaz, neşe belki bir kahkahada patlar, mutluyken içi içine sığmaz insanın...

İşte hangi duygu olursa olsun bu yaşta dizginleyebiliyor insan, neşesini, coşkusunu, mutluluğunu, acısını, kederini, hüznünü... Ya da doya doya yaşayabiliyor.

3 Nisan 2018

YENER BALTA

YERFISTIĞI II

 YERFISTIĞI II

Her çocuğun babasına sorduğu mutlak sorulardan biridir bu; baba bana ne aldın?

Koltukta oturmuş yer fıstığının kabuğunu iki parmağımla soyarken, beni geçmişe götürdü.

O zamanlar hiç geçmişe gitmeyecek dediğiniz o anki yaşantılar, bir bakmışsınız geçmişte, anılarda, özlemlerde kalıyor. Sadece anıyorsunuz. Burnunuz sızlıyor, gözleriniz doluyor. Olmuyor mu? Bana oluyor, hele ki o an hassassam göz yaşlarıma dönüyor. Ne çok oluyor, anlatamam...

Özlem doluyum anneme, babama. Ben, bu dünyaya getiren iki insana...

Babam! Biliyor ki evinde sıcak yemeği, eşi ve dört kız evladı onu bekliyor. Her akşam en son eve o giriyor ister istemez. İş yerinden çıkıp eve geldiğinde bizler okuldan gelmiş bir göz odada kimi zaman ödevlerini yapan, kimi zaman televizyon izleyen, kimi zaman uykuya geçmiş... Bir şekilde buluyor işte o bir birini seven sıcak ailesini...

(Bir sır vereceğim. Bitmez sandığınız, elbet bu evden bir şekilde kurtulur giderim diye düşündüğünüz, ana baba dinlemeyip karşı geldiğiniz, bazen kızdığınız, hizmet beklediğiniz, bazen küstüğünüz sizden olumsuz gelen ne olursa olsun vazgeçmeyen ananız babanızın... Onların sıcaklığı var ya; işte o kadar da uzun sürmüyor. Sizin gitmeniz farklı da, onlar gidince dönmüyor. Lütfen kıymetini bilin gençler o iki yüce insanın...)

Babam her akşam elinde ya da çantasında bize aldığı bir şeyi getirirdi. Bu soruyu elinde bir şey görmediğimde sorardım. O sobalı evimizde oturma odasının kapısından göründüğünde kafasını uzatır bakar, bizi gözleriyle kucaklar... Odasına geçer üzerindeki kıyafetlerini değiştirir, el ve ayakların yıkar bulunduğumuz odaya gelirdi. Annem çoktan yemeği hazırlamış olur, babamın masaya gelmesini beklerdik. Yemek ve sonrasında kimin ne sorunu ya da heyecanı, mutluluğu varsa tek tek ilgilenir sorardı.

Meğer ne kadar değerli anlarmış o anlar.

Çoğu zaman kiloluk ay çekirdeği alırdı bize. Kızılay’dan otobüse binmeden. Bittiğinde bazen ısmarlardık. Unutmaz alırdı. Dört kız ve gelen giden derken evde ses eksik olmazdı. Hatta babamı kaybettiğimde, benimle anısını paylaşan bir yakın arkadaşı anlattı.

“Bir akşam iş çıkışı onunla eve geliyorduk, “gel hele şuradan çekirdek alalım da, evdekilerin sesi kesilsin” deyip gülüşmüştük” demişti. Evet gerçekten çekirdeği bir görevmiş gibi bırakamaz yarışırcasına çitlerdik. Sesimiz çıkmaz, çıt çıt sesi odayı doldururdu. Ne zevkli akşamlardı onlar.

(Size ikinci bir sır vereceğim, o bazen kavga ettiğiniz, bazen bir şeylerinizi paylaşamadığınız, bazen düşmanınız olarak gördüğünüz, bazen bir yanlışını anneye babaya sızdırdığınız... Çoğu zaman kıskandığınız kardeşlerinizle de iyi geçinin, kardeş olmanın kıymetini bilin, hiç ayrılmayacak gibi daraldığınız günler çok gerilerde kalıp, görmek isteseniz de mümkün olmayan anlar olabiliyor. Lütfen iyi geçinin.)

Bazı akşamlar tulumba tatlısı alırdı. Yiyeceği iki üç parçayı tabağına alır gerisini bize uzatır yememizi seyrederdi.

Bazı akşamlar bakkala uğrayıp, gofret alırdı. Her birimize bir tane. Ben gofreti çok severim. Hala bu yaşımda da... (Bir ara sigara gibi bağımlılık yapmıştı. Sigarayı terk edenler gibi bıraktım neyse ki, burnumda tütse de...) Hemen yer bitirirdim. Bazen annemin gofretinden ısırırdım. Bazen babamın gofretine de sulanırdım. Babam kırmaz verirdi bana... Bir güzel onu da yerdim.

Yer fıstığı onun çantasında az miktarda olurdu. İçinde tuzlu tuzsuz yer fıstığı, sarı leblebi, kuru kuş üzümü karışımı. İşte hiçbir şey bulamazsam o küçük kesekağıdına dadanırdım. Gün içinde atıştırmalığıydı onun kendisi için ayırdığı.

Size açıktan bir sır daha vereyim mi; her an, her yaşanılan, her paylaşılan ya da işte o her ne ise lütfen kıymetini bilin. Hani derler ya büyükler; “bir şeyin kıymetini kaybedince anlarsın!”

Geçmiş ola...

Yener Balta.

14 Kasım 2017

ÇÖP KONTEYNERİ

ÇÖP KONTEYNERİ

Marketin önünde 9-10 yaşlarında erkek çocuğunu çöp konteynerini karıştırırken gördüğümde içim burkuldu. Çantamdan cüzdanımı çıkarttım. En küçük para olarak iki 20 lira vardı. Bir 20 lirayı avucumda katladım.. Üzeri, teni boz karaydı.  Konteynerin griliğinde seçilmiyordu. Kol hizasından konteynerin içine sarkmıştı. Çöpte bulduğu yumurtaları bir bir çıkarıyordu. Marketin attığı tarihi geçmiş yumurtalar olsa gerekti. Elinin karalığında yumurtanın beyazı parlıyordu. Bir ara başını kaldırdı. Yüzünde ifade yoktu. Kara yüzünde gözünün beyazı sarıya kaçıyordu. Parmaklarının ucundaki beyaz yumurtaya nadide bir şey bulmuş gibi baktı, yandaki kutuya bıraktı.

Çöpü karıştırmaya devam eden çocuğa yanaştım. Beni farkettiğinde irkildi. Bir an geri çekildi. El hizasından parayı kendisine uzattım.

“Bunu kabul eder misin?” dedim sevecen bir sesle… Ne dediğimi anlamamış gibi bana baktı.

“Bunu kabul eder misin? diye tekrarladım. Dilimizi mi bilmiyordu? Ne de olsa son yıllarda Suriyeliler yurdumuza sığınmışlardı. Hemen parayı almaması dikkatimi çekti. Belki de istemeden ilk defa bir kişi para veriyordu. Bilemedim. Elimdeki parayı uzatırken al dercesine hareket ettim. Bu sefer anlaşmıştık. Parayı usulca elimden aldı. İfadesiz yüzünde hafif bir tebessüm belirdi.

Yanından ayrılıp markete girdim. Reyonlardaki ürünlerden istediğimi alabilecek durumdaydım. İçeride alışveriş yapanların özgürlüğü bu çocukta yoktu.Üzüldüm. Alışveriş yapan annenin, yanındaki küçük kız çocuğunun şımarışını izledim. Seçme ve alma özgürlüğünün dışarıda rastladığım çocukla kıyasladım.

Kısa süren alışverişimi bitirip çıkmak üzereyken geniş ve boş alanda az önce gördüğüm kara çocuğu kaybetmiştim.

Yener Balta, 21.4. 2017

ANI HIRSIZI

ANI HIRSIZI

Anı hırsızı koydum adımı. Dosyalarını, kitaplarını pek de emin olmasa da acabasıyla bana bırakıp gitse de sanki özel eşyalarını karıştırıyormuşum gibi hissediyordum kendimi.

Babam biri yapamasa diğeri yapar umuduyla yapacağına inandığı kişilere kendisi için o zaman neyi ürettiyse ve kendisi için önemli konu ne ise birer kopye çoğaltıp vermiş. O kendisine yakın hissettiği kişilere…

Bir iki tanıdığı; bundan sonra madem sen ilgileniyorsun diyerek, babam tarafından emanet edilmiş dosyaları bana teslim ettiler. Eminim çok da hafiflediler!.. Böyle bir yükün altında ezildiklerini tahmin ediyorum. Yoksa babamın gidişinin ardından bir yıl içerisinde bana teslim etmezlerdi. Onlar için o dosyalar yüktü, sorumluluktu, yerine getirilecek bir zorunluluktu!.. Evde, tozlanmış bir köşede durması bile onlar için bir meşguliyetti. O yükten kurtulup hafiflemiş olmalıydılar. Bazılarını elden, bazılarını da kargo ile teslim almıştım.

İlk merakım, bu dosyaların babamla birlikte basmış olduklarımızdan olup olmadığıydı. Merakımı yenmek için gelen dosyaların başına geçtiğimde kendimle hesaplaştım. Duygulanmak ağlamak yok dedim. Sözümü geçirebilecek miydim kendime!.. Uzun uzun baktım. Her dosyanın bir kapağı vardı çıktı olarak. El yazısı ile notları, gazete küpürleri, fotokopiler, gelen yazılar, yolladıkları, yazdığı asıl konular…

İçlerinden birinde durakladığımda kendisinin, yazar, şair sıfatlarını taşıyan gençlik arkadaşıyla bir dosya dolusu ve ekte birbirlerine yolladıkları, kendi yolladığının da birer kopyasını tarih sırası ile dosyalamıştı.

Bu ne güzel bir disiplindi. Her zaman hayran kaldığım özelliklerindendi babamın. Bir mektubunda, “neden seninle yazışıyorum” deyip açıklamıştı. “Yazarsın ne de olsa, beni anlayan, benim dilimde konuşansın” demişti. “Yazılarımı yanıtsız bırakmayacağını biliyorum, geç de olsa yanıtlarsın” demişti. Yazarak besleniyorlardı birbirlerinden. Aziz Nesin’in şu sözü aklıma gelmişti o satırları okurken. “Yaza yaza yazar olunur “ demiş, çok da doğru söylemişti. Çünkü neyi çok yaparsa o konuda gelişiyor insan. Kimi mektuplarında farklı şehirde oldukları için, kimin çözülecek bir işi varsa, diğeri diğerinden rica etmiş. Kırgın olduğu bazı arkadaşlıklarına aracılık etmiş. Arayı bulmuş babam. Dostluklarını, mektuplarında öyle güzel dillendirmişler ki ifade edilemeyen mutluluğu yazıya döküp paylaşmışlar. Heyecanlara da rastladım satırlarında. İyisiyle kötüsüyle satırlar zincirleri olmuş dostluklarında…

1977 yılında “Sevgili Yener Kardeşim” diye benim adıma gelen ve bana hitaben daktilo ile yazılan bir mektubu bulmanın heyecanı ve şaşkınlığı ile bir çırpıda okudum. Ben de, bana gelen mektupları şu yaşıma kadar saklamış olsam da, daha küçük olduğumdan babam bana gelen bu mektubu dosyasında saklamış.

İlerlemiş sayfalarda mektuplara ek olarak arkadaşının bir çocuk öyküsüne rastladım. Çok da hoşuma gitti. Geri kalan mektupları da hızlıca gözden geçirdim.

Babamın çoğu arkadaşlığını ben devralmıştım. İki bilgenin dosluğunu asla başaramazsam da hatır amaçlı haberleşirdik kendisiyle…

Biraz geç sayılacak bir saatte kendisini aradım. Rahatsız ettiğimi düşünerek aradığımı söyledim. “Senden hiçbir zaman rahatsız olmam. Araman beni her zaman mutlu eder. Yeter ki ara rahatsız olayım…” Yazıları kadar sohbeti de tatlı olan arkadaşı ile konuştum. “Sizinle olan mektuplaşmalar adlı dosya şu an elimde… Satırlar arasında “anı hırsızı” hissettim kendimi. Ne güzel şeyler paylaşmışsınız satırlarınızda. Hayran kaldım, özendim…”

Kendisi babamın ne kadar prensipli olduğundan bahsetti. “Ben onun kadar olamadım…”

“Sizi neden aradım biliyor musunuz?” dedim.

“Mektuplarınız arasında bir de çocuk öykünüzü yollamışsınız. Bir kopyasının sizde olmadığını düşünerek size yollamak isterim” dedim.

Hala çocuk öyküleri yazdığı ve daha birkaç hafta önce yeni çıkan çocuk öykü kitabını satın alıp okumuştum. O öykünün dosyalar arasında kalmasını istemedim. Çok sevinmişti kendisi. Bekleyeceğim demisti. Sohbet uzayıp gitmişti.

Tıpkı babamla olan sohbetleri gibi, yeni projeler üzerinde çalışılan konular, yazı olarak olmasa da telefonda paylaşmıştık. 

Yaşının ileri oluşundan dolayı emanet dosyaları için kendisine sitem etmemin bir anlamı yoktu…

Yener Balta, 1 Nisan 2017